آیهی صیغه موقت؛ تفسیر و جایگاه آن در قرآن کریم و فقه شیعه
آیهی صیغه موقت، یکی از بحث‌برانگیزترین آیات قرآن در حوزه احکام نکاح است. این آیه که از آن به عنوان مبنای شرعی ازدواج موقت یاد می‌شود، در سوره نساء، آیه ۲۴ آمده است و محور بسیاری از مباحث فقهی، تفسیری و اجتماعی درباره مشروعیت صیغه در فقه شیعه قرار دارد. در این نوشتار، نگاهی دقیق به متن آیه، مفاهیم آن و جایگاه آن در استدلال‌های فقهی خواهیم داشت.
متن آیهی صیغه موقت
آیه ۲۴ سوره نساء:
فَمَا اسْتَمْتَعْتُم بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً
ترجمه: «و زنانی را که از ایشان بهره (متعه) می‌برید، مزدشان را همان‌گونه که مقرر شده به آن‌ها بدهید.»
تفسیر فقهی و تفسیری آیه
-
فقیهان شیعه این آیه را دال بر مشروعیت ازدواج موقت می‌دانند و کلمه «استمتاع» را به معنی عقد متعه تفسیر میکنند
-
کلمه «أجورهن» به صراحت به پرداخت مهریه اشاره دارد که در عقد موقت تعیین می‌شود
-
اهل سنت این آیه را به ازدواج دائم تفسیر کرده‌اند، اما در منابع تفسیری شیعه، بر صیغه موقت تأکید شده است
جایگاه آیه در فقه شیعه
-
این آیه به همراه احادیث فراوان از اهل بیت، از اصلی‌ترین مستندات شرعی عقد موقت در فقه شیعه به شمار می‌آید
-
فقهایی چون شیخ طوسی، علامه حلی، صاحب جواهر و دیگران به این آیه برای اثبات مشروعیت متعه استناد کرده‌اند
آثار اجتماعی و شرعی استناد به آیهی صیغه موقت
-
از آن‌جا که در ازدواج موقت تعیین مدت و مهریه شرط است، این آیه به وضوح به هر دو مورد اشاره دارد
-
استفاده از این آیه به عنوان مبنای شرعی، باعث شده صیغه در فقه شیعه کاملاً مشروع، قانونی و پذیرفته شده باشد
نقش آیهی صیغه موقت در همسریابی شرعی
-
سایتهای همسریابی معتبر و دفاتر رسمی صیغه، به واسطه این آیه و احکام مربوط به آن، بستری شرعی برای تشکیل روابط موقت فراهم میکنند
-
کاربران آگاه با مطالعه تفسیر این آیه، با آرامش بیشتری وارد روابط مشروع می‌شوند و از چارچوب شرعی اطمینان دارند
نتیجه‌گیری
آیهی صیغه موقت در سوره نساء، نه‌تنها مبنای شرعی مهمی در فقه شیعه برای عقد موقت محسوب می‌شود، بلکه بیانگر اصل احترام، پرداخت حق زن (مهریه) و قراردادی مشخص در رابطه‌ای محدود است. شناخت دقیق این آیه و بهره‌گیری از آن در مسیر ازدواج موقت می‌تواند راه را برای روابط سالم، شرعی و آگاهانه هموار کند.