شرایط صیغه چیست؟ | همه آنچه باید درباره عقد موقت بدانید
صیغه یا عقد موقت یکی از انواع ازدواج شرعی در فقه شیعه است که بر اساس مدت مشخص و مهریه تعیین‌شده بین زن و مرد بسته می‌شود. اما بسیاری از افراد این سؤال را دارند که شرایط صیغه چیست و چه ضوابطی دارد؟ در این مطلب، به‌صورت کامل و دقیق به شرایط شرعی، قانونی و اجتماعی عقد موقت می‌پردازیم.
تعریف ساده صیغه یا عقد موقت
صیغه یعنی ازدواج شرعی با مدت معین و مهریه مشخص که پس از پایان مدت یا بذل باقی‌مانده‌ی آن، رابطه زناشویی نیز پایان می‌یابد. برخلاف ازدواج دائم، در عقد موقت لزوماً نیازی به ثبت قانونی نیست، اما رعایت شرایط شرعی صیغه ضروری‌ست.
شرایط اصلی صیغه شرعی
برای اینکه یک عقد موقت از نظر فقهی صحیح باشد، باید چند شرط اصلی رعایت شود:
1. رضایت طرفین
زن و مرد باید با رضایت کامل وارد صیغه شوند. اجبار یا فریب شرعاً عقد را باطل می‌کند.
2. تعیین مدت مشخص
مدت باید دقیق مشخص شود؛ مثلاً یک ساعت، یک روز، یک ماه یا یک سال. اگر مدت گفته نشود، عقد صحیح نیست.
3. تعیین مهریه
مهریه باید پیش از اجرای صیغه تعیین و مشخص شود. مقدار آن می‌تواند هر چیزی باشد که ارزش اقتصادی داشته باشد.
4. اجرای صیغه با لفظ صحیح
صیغه باید با الفاظ شرعی خوانده شود. مثلاً زن بگوید: "زوجتک نفسی فی المدة المعلومة علی المهر المعلوم"، و مرد پاسخ دهد: "قبلت".
5. عدم موانع شرعی
-
زن نباید در عده باشد
-
زن نباید همسر دائم یا موقت دیگری داشته باشد
-
رابطه محرمیت نسبی یا رضاعی نباید وجود داشته باشد
شرایط ویژه صیغه برای دختر باکره
اگر زن باکره باشد، اذن پدر یا جد پدری لازم است (مگر در موارد استثنائی مانند استقلال مالی یا عدم دسترسی به ولی).
آیا در صیغه نفقه و ارث وجود دارد؟
-
نفقه: در عقد موقت الزام‌آور نیست، مگر اینکه شرط شود
-
ارث: زن و مرد از یکدیگر ارث نمی‌برند، مگر اینکه در ضمن عقد شرط ارث گذاشته شده باشد
وضعیت ثبت قانونی صیغه
در قانون ایران، ثبت عقد موقت الزامی نیست؛ ولی در موارد زیر بهتر است ثبت شود:
-
زمانی که زن مطالبه مهریه دارد
-
برای اثبات رابطه شرعی در برابر قانون
-
در صورت تولد فرزند و نیاز به شناسنامه
چه کسانی می‌توانند وارد صیغه شوند؟
-
مردان مجرد یا متأهل (با رعایت عدالت بین همسران و اجازه شرعی)
-
زنان مجرد، مطلقه یا بیوه
-
خانم باکره فقط با اجازه ولی
-
افراد بالای سن بلوغ شرعی (پسر ۱۵ سال، دختر ۹ سال قمری)
مدت و تمدید صیغه چگونه است؟
صیغه می‌تواند هر مدتی داشته باشد (از چند دقیقه تا چند سال). پس از پایان مدت، اگر طرفین مایل باشند، باید صیغه جدیدی با مهریه و مدت جدید جاری شود.
نکات مهم قبل از صیغه
-
نیت ازدواج شرعی و حفظ عفت
-
تعیین مهریه عادلانه
-
روشن‌کردن حدود رابطه و تعهدات
-
رعایت احترام متقابل
-
دانستن احکام مربوط به عده، فسخ، بذل مدت و پایان صیغه
جمع‌بندی
اگر بپرسید شرایط صیغه چیست، پاسخ دقیق این است: رضایت طرفین، تعیین مهریه و مدت، نبود موانع شرعی، لفظ شرعی صحیح و در برخی موارد اجازه ولی. صیغه اگر با آگاهی، نیت پاک و رعایت احکام انجام شود، یک ازدواج مشروع، شرعی و مفید است. اما اگر بدون شناخت، صداقت یا رعایت ضوابط باشد، مشکلات زیادی در پی خواهد داشت.