متعه یا ازدواج موقت یکی از انواع ازدواج در فقه اسلامی، به‌ویژه در مذهب شیعه، است. این نوع ازدواج که به آن صیغه نیز گفته می‌شود، تفاوت‌هایی با ازدواج دائم دارد و معمولاً برای مدت زمانی محدود و مشخص انجام می‌گیرد.
ویژگی‌های متعه:
- مدت محدود: متعه به صورت قراردادی با مدت زمان مشخص است که طرفین قبل از عقد آن را تعیین میکنند. این مدت می‌تواند از چند دقیقه تا چند سال باشد.
- مهریه مشخص: همانند ازدواج دائم، در ازدواج موقت نیز مهریه باید تعیین شود و شرط اساسی برای صحت عقد است.
- عدم تعهد به نفقه و ارث: در متعه، مرد موظف به پرداخت نفقه (خرجی) زن نیست، مگر اینکه شرط شده باشد. همچنین زن و مرد از یکدیگر ارث نمی‌برند.
- پایان خودکار عقد: با اتمام مدت تعیین‌شده، عقد به‌طور خودکار به پایان می‌رسد، مگر این که پیش از پایان مدت، مرد باقی‌مانده مدت را ببخشد.
- عده: پس از پایان متعه، زن باید عده نگه دارد (مدتی که حق ازدواج مجدد ندارد) تا اطمینان حاصل شود فرزندی که ممکن است متولد شود، به کدام پدر تعلق دارد. مدت عده برای ازدواج موقت، معمولاً دو دوره قاعدگی یا ۴۵ روز است.
کاربردها:
این نوع ازدواج برای شرایطی طراحی شده که ازدواج دائم ممکن نیست یا مشکلاتی دارد، و معمولاً در گذشته برای حل مسائل اخلاقی یا جلوگیری از روابط غیرشرعی پیشنهاد می‌شده است.
دیدگاه‌ها درباره متعه:
- فقه شیعه: متعه را مشروع و جایز می‌داند و آن را مبتنی بر قرآن (مانند آیه ۲۴ سوره نساء) و سنت پیامبر می‌داند.
- فقه اهل سنت: بیشتر مذاهب اهل سنت متعه را جایز نمی‌دانند و معتقدند که پس از دوران اولیه اسلام، این نوع ازدواج توسط پیامبر اسلام ممنوع شده است.
- دیدگاه‌های اجتماعی: ازدواج موقت در جوامع امروزی مورد بحث و گاهی انتقاد است. برخی آن را ابزاری برای سوءاستفاده از زنان می‌دانند، در حالی که عده‌ای دیگر آن را روشی برای حل مشکلات خاص در چارچوب شرع می‌دانند.